Wróć na początek strony
Przejdź do wyszukiwarki
Przejdź do treści głównej
Przejdź do danych kontaktowych
Przejdź do menu górnego
Przejdź do menu prawego
Przejdź do menu dolnego
Przejdź do menu bocznego
Przejdź do mapy serwisu
Menu wysuwane
Logo Gminy Granowo
PL EN DE
1 slajd
2 slajd
3 slajd
4 slajd
5 slajd
6 slajd
Logowanie RSS
Treść główna
Poleć stronę

Zapraszam do obejrzenia strony „Historia” 

Zabezpieczenie przed robotami. Przepisz co drugi znak, zaczynając od pierwszego.

Pola oznaczone * są wymagane.

Historia

Artykuł

Najstarsze ślady bytności człowieka w okolicach Skomlina datują się na VI w p.n.e. i wczesną epokę żelaza (okres halsztacki). Są to naczynia ceramiczne, nóż z brązu, urny. Archeolodzy z Muzeum Ziemi Wieluńskiej pod kierownictwem dr Bogusława Abramka, prowadzili wykopaliska w okolicach Wróblewa, Toplina, Klasaka, Brzezin. Pierwsza wzmianka o naszej miejscowości pochodzi z 1210 r., kiedy to rycerz Zbranimir przekazał wieś Dzietrzniki i Zscomelin klasztorowi cystersów w kaliskim. W 1245 kolejny dokument potwierdza nadanie tych samych wsi klasztorowi. Tym razem nazwa Skomlin nie uległa latynizacji i została poprawnie napisana. Od początku też należymy do ziemi, kasztelanii a w końcu powiatu wieluńskiego, przechodząc burzliwe dzieje tej pogranicznej ziemi. W 1250 r. nasza miejscowość jest lokowana na prawie niemieckim.

W 1299 książę Władysław Łokietek przebywa na "zamku skomlińskim". Forteczka ta wraz z osadą leżącą pod Skomlinem przyjmuje z czasem nazwę Toplin - wymienioną po raz pierwszy w 1378 r. Kolejna najstarsza wieś z naszej gminy to Wróblew wymieniony z nazwy po raz pierwszy w 1410 r. Wróblew był początkowo osadą z własnym kościołem ale zlikwidowano ją w 1532 r. ze względu na małą liczbę ludności. Skomlin jako parafia figuruje w 1459 r. choć została założona pewno wcześniej za panowania Kazimierza Wielkiego jak inne, sąsiednie parafie. Pierwszym odnotowanym proboszczem był "pleban Maciej". W 1522 roku lustracja dóbr kościelnych wykazuje istnienie drewnianego kościoła pod wezwaniem św. Jakuba i Filipa. W tym samym roku jest odnotowana pierwsza szkoła w Skomlinie. Nauczyciela opłacali mieszkańcy człej parafii.

W XVII w. po podziałach majątkowych Skomlin należał do kilku rodów szlacheckich. Prawem własności wykazali się Adam Masłowski, Mikołaj Szoff, Mikołaj Wolicki, Adrian Krzyżanowski, Stanisław Raczyński, Adam Starczewski, Florian Wolicki i Elżbieta Wolicka. Syn Wolickich - Sebastian, raniony w wojnie na węchockich rubieżach Rzeczpospolitej, leczył się w Krakowie gdzie wstąpił do zakonu franciszkanów. W 1680 r. właścicielami Skomlina są już tylko Piotr Chrzanowski i Katarzyna z Szełchskich Leszczyńska. W 1720 r. całość dziedziczy Władysław Korzbok Zawadzki, który na własny koszt odnawia kościół. Proboszczem wtedy był Piotr Latoszyński. 30 marca 1741 od pioruna spłonął stary dębowy kościół. Nowy, z modrzewiowego drewna wystawił Władysław Bartochowski - łowczy sieradzki i kasztelan wieluński. Do niego należała część dóbr skomlińskich. Wzmianka z 1746 r. mówi już o nowym kościele. Jest więc to prawdopodobnie data jego powstania.

Tenże Bartochowski wystawił w niedalekim Ożarowie dwór alkierzowy, w którym dziś mieści się Muzeum Wnętrz Dworskich, a w 1777 znów w Skomlinie - modrzewiowy spichlerz, zaś istniejący do dziś kościół ma beczkowe sklepienie, barokowe ołtarze i wykonane przez mistrza Więchowskiego obrazy siedmiu sakramentów namalowane na ścianach.

Po III rozbiorze nasza gmina wraz z ziemią wieluńską trafia pod zabór pruski, 1807-1815 do Księstwa Warszawskiego, a od 1815 do 1914 pod zabór rosyjski. Podczas zaborów życie na wsi toczyło się wokół kościoła i dworu. Proboszcz Ludwik Rogaczewski przy pomocy kolatorów - właścicieli Skomlina - Stanisława i Kazimierza Bartochowskich buduje w 1835 r. nową murowaną dzwonnicę, która ma 30 m. wysokości i znajduje się w herbie Skomlina. Po podziałach majątkowych nasza osada trafia w ręce Bąkowskich. Ten ród szlachecki buduje w II poł. XIX w. rozległy dwór, który jednak nie zachowuje klasycystycznych form tak charakterystycznych dla polskich dworów. Za to w parku są nasadzone nowe drzewa i krzewy. Park ten i dwór przetrwały w niewiele zmienionej postaci do 1970 r. Wkoło dworu wybudowano stajnie, młyn parowy, kuchnie dworską. Po parcelacji w 1864 r. do Bąkowskich należało jeszcze ok. 200 ha ziemi.

W czasie Powstania Styczniowego do większej potyczki w naszej okolicy doszło pod Wróblewem - 3 km na południe od Skomlina. Zginęło w niej kilkudziesięciu powstańców. Początek XX w. to okres działalności społecznej w naszej osadzie księdza Adama Kukulskiego i Ignacego Bąkowskiego - właściciela dworu. Ks. Kukulski pomógł założyć w 1904 r. Spółdzielnie Spożywców "Pług", Gminną Kasę Oszczędności. Buduje też przy pomocy parafian Dom Ludowy gdzie odbywają się zebrania, zabawy itp. Ignacy Bąkowski zaś tworzy w 1905 r. Pogotowie Pożarnicze (od 1911 Ochotnicza Straż Pożarna), funduje strażakom umundurowanie a orkiestrze powstałej w 1916 r. instrumenty dęte zakupione w czeskiej fabryce. Skomlin uczcił pamięć ks. Kukulskiego i jednej z ulic w 1966 nadał jego imię.

W 1914 do naszej miejscowości wkraczają Niemcy i pozwalają na założenie polskiej szkoły. Jej pierwszym kierownikiem był Teodor Trojanowski. W okresie międzywojennym działało w Skomlinie silne koło PSL -"Piast", Związek Młodzieży Wiejskiej "Wiń", Związek Strzelecki, Stowarzyszenie Młodzieży polskiej, Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży i Koło Gospodyń Wiejskich. Skomlin był oczywiście siedzibą gminy. W 1939 r. liczył prawie 3 000 mieszkańców, a cała gmina 7 200. Wielu ludzi z naszych okolic brało udział w powstaniach śląskich, w POW i wojnie z bolszewikami. W tej ostatniej zginęło 28 mieszkańców naszej gminy.

1 września 1939 r. mieszkańców Skomlina zbudził ryk samolotów niemieckich bombardujących pobliski Wieluń. Wkrótce wkroczyli Niemcy. Część ludności wysiedlono do Małopolski i lubelskiego. Część zaś wywieziono na roboty do Niemiec. W czasie okupacji zginęło 63 mieszkańców naszej gminy ( w tym 7 policjantów zamordowanych przez NKWD).19 stycznia 1945 r. Skomlin został wyzwolony przez Rosjan. Znów otwarto kościół i szkołę. Dużo mieszkańców przesiedliło się na "ziemie zachodnie". Powstało kółko rolnicze ale chłopskie gospodarstwa oparły się kolektywizacji.

W latach 60-tych utwardzono ulice Skomlina i nadano im nazwy. Lata 70-te to asfaltowanie ulic, budowa Urzędu Gminy, Ośrodka Zdrowia oraz nowej szkoły z salą gimnastyczną, która powstała w miejscu zburzonego dworu i wyciętego parku, gdzie odbywały się igrzyska sportowe okolicznych wsi.
W latach 80-tych trwała rozbudowa Gminnej Spółdzielni, wybudowano przedszkole z Gminnym Ośrodkiem Kultury. Połączono też asfaltową drogą naszą gminę z gminą Praszka.

Po odzyskaniu niepodległości nasza wiejska gminna boryka się z typowymi trudnościami. Mimo tego zwodociągowano prawie całą gminę, założono ponad 600 telefonów, zmodernizowano hydrofornię, utwardzono kolejne drogi i zbudowano oczyszczalnię ścieków oraz eksperymentalną drogę betonową łączącą Skomlin ze Zbękiem.

Krzysztof Domagała
Niniejszy serwis internetowy stosuje pliki cookies (tzw. ciasteczka). Informacja na temat celu ich przechowywania i sposobu zarządzania znajduje się w Polityce prywatności. Jeżeli nie wyrażasz zgody na zapisywanie informacji zawartych w plikach cookies - zmień ustawienia swojej przeglądarki.